HƯỞNG ỨNG THÁNG HÀNH ĐỘNG QUỐC GIA PHÒNG CHỐNG HIV/AIDS
Tháng hành động quốc gia phòng chống HIV/AIDS diễn ra từ ngày 10/11-10/12/2025. Đây là dịp để mỗi người dân, mỗi tổ chức, mỗi địa phương cùng nhìn lại chặng đường đã qua, cùng nhau khẳng định quyết tâm và trách nhiệm trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.
Hơn ba thập kỷ rưỡi đã trôi qua kể từ khi những trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam. Đến nay, công tác phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm tỷ lệ mắc và tử vong, từng bước kiểm soát được dịch. Tuy nhiên, HIV/AIDS vẫn là một trong những thách thức lớn đối với sức khỏe, sự phát triển kinh tế – xã hội và tương lai của đất nước nếu chúng ta không duy trì nỗ lực và đoàn kết hành động.
Tháng 11 hàng năm được chọn là Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS – là thời điểm để toàn xã hội cùng nhìn lại chặng đường đã qua, tôn vinh những nỗ lực của người làm công tác phòng chống HIV/AIDS, kêu gọi sự chung tay của các ban ngành, đoàn thể và cộng đồng. Năm 2025, với chủ đề “Đoàn kết là sức mạnh – Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS”, Bộ Y tế mong muốn lan tỏa thông điệp về tinh thần hợp tác, trách nhiệm và yêu thương. Đoàn kết giữa Nhà nước – xã hội – cộng đồng – người sống với HIV chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
HÀNH TRÌNH 35 NĂM ỨNG PHÓ VỚI HIV/AIDS Ở VIỆT NAM
Từ ca nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện vào năm 1990 tại thành phố Hồ Chí Minh, đến nay Việt Nam đã trải qua hơn 35 năm kiên trì, bền bỉ trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS. Giai đoạn đầu, dịch bùng phát nhanh, chủ yếu trong nhóm người tiêm chích ma túy, sau đó lan sang người bán dâm, bạn tình của họ và dần lây lan trong cộng đồng. Nhận thức xã hội còn hạn chế, nhiều người nhiễm bị kỳ thị, xa lánh, gây khó khăn cho công tác điều trị và dự phòng.
Trước tình hình đó, Nhà nước ta đã sớm xác định HIV/AIDS không chỉ là vấn đề y tế mà còn là vấn đề xã hội. Nhiều văn bản pháp lý quan trọng được ban hành như Luật Phòng, chống HIV/AIDS năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), các chiến lược quốc gia và kế hoạch hành động ở từng giai đoạn.
Nhờ nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật:
• Kiểm soát dịch ở mức ổn định, tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dưới 0,3%.
• Hơn 183.000 người nhiễm HIV đang được điều trị ARV, trong đó trên 97% có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện, đồng nghĩa với khả năng lây truyền gần như bằng 0.
• Các dịch vụ dự phòng mới như PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm) và PEP (dự phòng sau phơi nhiễm) được mở rộng đến tất cả các tỉnh, thành.
• Mạng lưới tư vấn, xét nghiệm HIV được phát triển sâu rộng, kể cả thông qua y tế tư nhân, tổ chức xã hội và cộng đồng người sống với HIV.
Những kết quả ấy minh chứng cho tinh thần đoàn kết và sự quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong hành trình ứng phó với đại dịch toàn cầu này.
NHỮNG THÁCH THỨC HIỆN NAY
Dù đạt được nhiều tiến bộ, công tác phòng, chống HIV/AIDS vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn:
1. Kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn tồn tại trong xã hội, khiến người có nguy cơ cao ngại đi xét nghiệm hoặc điều trị.
2. Một số nhóm dễ bị tổn thương như người nghiện ma túy, người bán dâm, người đồng tính, chuyển giới… vẫn gặp rào cản khi tiếp cận dịch vụ y tế.
3. Nguồn lực tài chính dành cho công tác HIV/AIDS còn hạn chế, nhất là khi viện trợ quốc tế giảm dần.
4. Duy trì điều trị lâu dài đòi hỏi sự cam kết và đồng hành giữa hệ thống y tế, chính quyền và người bệnh.
5. Tác động của các yếu tố xã hội mới như di cư, đô thị hóa, ma túy tổng hợp, tình dục không an toàn qua mạng… đang làm thay đổi mô hình lây nhiễm HIV.
Những thách thức đó đòi hỏi sự chung tay mạnh mẽ hơn nữa của cả hệ thống chính trị và toàn dân để duy trì thành quả và tiến tới chấm dứt dịch bệnh.
ĐOÀN KẾT – SỨC MẠNH ĐỂ CHẤM DỨT DỊCH BỆNH AIDS
Chủ đề năm 2025 nhấn mạnh: “Đoàn kết là sức mạnh – Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS”. Đoàn kết ở đây không chỉ là khẩu hiệu, mà là hành động cụ thể trong từng vai trò, từng cộng đồng, từng con người.
• Đoàn kết trong hệ thống y tế: giữa các tuyến, giữa dự phòng và điều trị, giữa cơ quan quản lý và các tổ chức xã hội.
• Đoàn kết giữa các ngành, đoàn thể: y tế, công an, giáo dục, lao động – thương binh và xã hội, đoàn thanh niên, hội phụ nữ… cùng chung sức trong công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nhiễm.
• Đoàn kết giữa cộng đồng và người sống với HIV: tôn trọng, cảm thông, không kỳ thị, giúp người bệnh được điều trị và sống hòa nhập.
• Đoàn kết trong mỗi gia đình: nơi yêu thương, chia sẻ sẽ giúp người nhiễm có thêm niềm tin và động lực sống tích cực.
Chính sự đoàn kết ấy đã, đang và sẽ là nguồn sức mạnh lớn nhất giúp chúng ta đạt được mục tiêu “Không còn ca nhiễm mới – Không còn kỳ thị – Không còn tử vong do AIDS.”
Huỳnh Thị Cẩm Tú - Khoa KSBT&HIV/AIDS Theo Bộ Y tế, Cục Phòng chống HIV/AIDS